28 giờ ở Cố đô Huế

[jimmy nguyen]

Nguyên văn bởi tunbo

Lan man một chút về lịch sử. Dục Đức (Nguyễn Phúc Ưng Chân) thực ra không phải là nhân vật nổi bật - trừ việc lên ngôi 3 ngày rồi bị phế truất và tống ngục đến chết. Vì thời gian làm vua của ông ta ngắn ngủi đến mức còn chưa kịp đặt niên hiệu của mình. Nhưng thực tế, ông ta bị phế truất hoàn toàn là do ý của Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn Tường. Khi Thuyết và Tường phế vua Dục Đức, tất cả các quan đều sợ uy hai người, duy có ông Phan Đình Phùng dám đứng ra hạch lại : "Tự quân (vua Dục Đức) chưa có lỗi lầm gì, cớ sao lại phế?". Vì việc ấy, ông Phùng bị Thuyết cách tuột hết quan chức, đuổi về quê. Một số sách nói rằng, khi đó ông Thuyết rất giận ông Phan Đình Phùng, muốn giết đi, nhưng lại nghĩ ông Phùng là người can đảm, sau này có thể là người chống Pháp kiên cường.(Sau này khi vua Hàm Nghi xuống chiếu Cần Vương, quả nhiên ông Phan Đình Phùng dấy nghĩa, là một trong những lá cờ đầu chống Pháp lúc đó).
Có một điều, ông Trần Trọng Kim, trong cuốn Việt Nam sử lươc của mìnhh, lại đánh giá ông Thuyết rất tồi tệ, ông Trần nói rằng, sau khi đưa vua Hàm Nghi lên Tân Sở, bị Pháp vất ráp gắt gao, ông Thuyết bỏ trốn ra Lai Châu ở với người dân tộc, sau bị truy bách quá mới trốn sang Tàu - chứ không phải ông Thuyết sang tàu cầu viện như các sách sau này vẫn nói. Ông Trần mạt sát ông Thuyết trong sách của mình, nhưng rất đề cao và tỏ ra khâm phục hai con trai ông Thuyết là Tôn Thất Đạm - thủ lĩnh của một cánh nghĩa quân, sau khi vua Hàm Nghi bị bắt, đã thắt cổ tử tiết - và Tôn Thất Thiệp - cận vệ của vua Hàm Nghi, chết trong đêm vua Hàm Nghi bị phản, khi ra sức bảo vệ nhà vua.
Sách của ông Trần xuất bản trong thời nhà Nguyễn đang tại vị (1921), nhưng ông ta tiến bộ ở chỗ, thừa nhận triều Tây Sơn là một triều đại chính thống, vua Quang Trung có công lao lớn với nước nhà - chứ không như các sử gia triều Nguyễn gọi Tây Sơn là "ngụy triều", gọi vua Quang Trung là "giặc Huệ".
Việc ông Thuyết và ông Tường tự phế vua Dục Đức và giam đến chết, hai ông ấy còn giết vua Hiệp Hòa, (và có nhiều người rằng Nguyễn Văn Thành đã đầu độc giết vua Kiến Phúc) sử sách đều ghi, nhưng thật khó hiểu là triều Nguyễn khi đó - và cả đến sau này - vẫn coi Dục Đức, Hiệp Hòa là phế đế, không cho thờ trong Thế Miếu.

Xen vô tí trong bài của bác Tun, theo tất cả những sử sách em đã đọc thì hầu như tất cả đều xem Tôn Thất Thuyết là nghịch thần, chuyên quyền... chứ không riêng gì sử gia Trần Trọng Kim...

[tunbo]

Hi Jim.
Đúng là nhiều sử sách vẫn nhìn nhận Tôn Thất Thuyết là nghịch thần, chuyên quyền, nhưng vẫn nói ông ta là người chống Pháp quyết liệt trong hàng ngũ quan triều khi đó. Tuy nhiên ông Trần Trọng Kim - theo như cách nói của ông ta - dường như có đủ tài liệu để nói là ông Thuyết bỏ vua Hàm Nghi lại Tân Sở để trốn ra Lai Châu, rồi bí bách quá mới trốn tiếp sang Tàu, chứ không như sách sử ở trường học nói rằng, ông ta sang Tàu cầu viện.
Hơn nữa, lạ là ở chỗ, coi ông ta là nghịch thần, vậy những ông vua bị ông ta bức hại, vẫn không được một vị trí thờ tự trong Thế Miếu.

[tunbo]

Bên trong Điện Long Ân - ban thờ 3 vị vua là ông - cha - con : Dục Đức - Thành Thái - Duy Tân. Ban thờ vua Dục Đức ở giữa, vua Duy Tân bên trái ảnh, vua Thành Thái bên phải


Ban thờ Dục Đức - trong đó có bài vị vua Đục Đức và bà Từ Minh




Bức hoành ghi chữ Long Ân Điện ngay bên trên ban thờ vua Dục Đức

[tunbo]

Khu thờ vua Thành Thái, gian điện bên phải từ ngoài nhìn vào


Bàn thờ vua Thành Thái, có cả ảnh và tượng


Gian điện bên trái thờ vua Duy Tân


Bàn thờ vua Duy Tân. Bức tượng là tượng vua ở tuổi trưởng thành, còn bức ảnh chụp khi nhà vua mới lên ngôi, đang là một chú nhóc 9,10 tuổi.

Thời Dục Đức, vua chưa có ảnh chụp, mãi sau này, đến tận đời vua Đồng Khánh mới bắt đầu cho thợ vẽ truyền thần lại, sau nữa đến giai đoạn vua Thành Thái về sau mới có nhiều ảnh chụp vua - do công nghệ Tây phương. Ngày xưa, các bậc vua chúa thường cấm người khác nhìn thẳng vào mặt mình, dường như để đề phòng bị nhận diện (một phương pháp chống ... ám sát )

[tunbo]

Sau khi Pháp phế truất vua Thành Thái và đưa ông vào giam lỏng tại Vũng Tàu, vua Duy Tân được đưa lên ngôi năm 1907. Triều đình Huế cho xây thêm một số tòa nhà trong khuôn viên điện Long Ân để cho các bà phi của vua Thành Thái ăn ở. Năm 1916, vua Duy Tân tham gia âm mưu đánh Pháp cùng Thái Phiên và Trần Cao Vân bất thành, nhà vua bị bắt và bị đày đi Réunion cùng lúc với vua cha Thành Thái. Năm 1945, vua Duy Tân tử nạn máy bay ở châu Phi (về cái chết của vua Duy Tân, khi đó được thông báo là do tai nạn, nhưng cũng có nhiều giả thuyết về việc ông bị mưu hại), một lễ truy điệu nhà vua được tổ chức ở điện Long Ân, và nhà vua được đưa vào thờ chung tại đây.
Năm 1948, vua Thành Thái được trở về Việt Nam, nhưng bị an trí tại Sài Gòn. Năm 1954, vua Thành Thái mất tại Sài Gòn, và được đưa về chôn cất trong khu vực An Lăng, đồng thời cũng được đưa vào thờ tại điện Long Ân cùng cha và con của mình.
Năm 1987, hài cốt của vua Duy Tân được đưa về an táng cạnh lăng mộ vua Thành Thái. Kể từ đó, ba thế hệ dòng Dục Đức cùng được an táng và thờ chung tại An Lăng.


Cửa hông đi vào phía sau điện Long Ân

Mấy tòa nhà cho các bà phi của vua Thành Thái ở, sau này bị quân Pháp lấy làm chỗ đóng đồn năm 1947, nên đã hư hỏng gần hết.



Cửa hông gian chái của Long Ân điện


Trong gian chái này, có một dãy các bức ảnh tư liệu về vua Thành Thái và vua Duy Tân.

Căn chái này, có lối đi ngược ra chính điện. Ban đầu tôi vào chính điện bằng lối ấy, tối quá, nhá đèn chụp, bị một anh bảo vệ trẻ tuổi ... đuổi ra. Ra đến cái sân bên hông, gặp một bác bảo vệ già, bác này thấy mang máy, bèn xông ra ... dắt vào cho chụp , sau đó mới lấy chìa khóa cổng khu lăng, dắt sang giới thiệu như guide.


Hậu án và cổng hậu của Long Ân điện (hiện cổng hậu đã bị xây bít)

Sau khi loanh quanh trong điện Long Ân, và được ông già bảo vệ dắt qua khu lăng Dục Đức, thì bị điện thoại của nhà xe réo về lên xe, cuối cùng không kịp chạy qua lăng mộ vua Thành Thái và vua Duy Tân gần đó (chỉ cách chừng gần trăm met. Tiếc quá, nhưng vẫn phải lên xe ôm phóng về lấy đồ và phi thẳng lên xe, và ăn bữa duy nhất trong ngày lúc 20g30 ở ... Đông Hà.

Đến đây là tôi hết ảnh An Lăng. Bạn nào có anh lăng mộ hai vị vua Thành Thái và Duy Tân, post giúp cho trọn vẹn, còn không thì lần sau qua Huế, nhất định phải ghe viếng mộ hai vị vua yêu nước.