Kinh thành Huế (28 giờ ở Cố đô Huế - part 6)

[tunbo]

Kinh thành Huế được bắt đầu xây dựng năm 1805 dưới thời vua Gia Long, kéo dài đến năm 1832 dưới thời vua Minh Mạng. Trong 2 năm 1803 và 1804, đích thân vua Gia Long cùng đại thần Nguyễn Văn Yến đi khảo sát thực địa, định vị mặt bằng và hoạch định kiến trúc.
Kinh thành nằm ở tả ngạn sông Hương, hai bên có hai nhánh chi lưu của sông Hương là sông Kim Long (Kẻ Vạn) và sông Bạch Yến (sông Đông Ba).
Dựa theo truyền thống phong thủy phương Đông, người ta bố trí mặt Kinh thành quay về hướng Nam (thực ra là Kinh thành Huế hơi chếch về hướng Đông Nam), chọn núi Ngự Bình cách đó vài km làm Bình phong (Tiền án), lại lấy hai cồn nổi trên sông Hương là Cồn Hến và Cồn Dã Viên làm thế Tả Thanh long - Hữu Bạch hổ chầu hai bên trước mặt kinh thành.


Xem lại sơ đồ Kinh thành (ảnh sưu tầm trên Internet). Mặt Kinh thành hướng về Nam, hơi chếch một chút về Đông. Phía trước là sông Hương như một Minh đường, hai bên Đông và Tây là sông Đông Ba và sông Kẻ Vạn, mặt sau người ta cũng đào sông nối hệ thống sông bao quanh Kinh thành như một lớp hào thiên nhiên (còn nhiều vòng hào nữa phía trong). Cồn Hến và Cồn Dã Viên trên sông Hương phía trước mặt Kinh thành là Thanh Long - Bạch Hổ chầu


Sơ đồ toàn cảnh Kinh thành và vùng phụ cận (ảnh sưu tầm trên Internet). Núi Ngự Bình - Bình phong (Tiền án) của Kinh thành, nằm ngang với Đàn Nam Giao, về phía Đông của Đàn Nam Giao (trong phần về Đàn Nam Giao ở topic 28 giờ ở Cố đô Huế, trong bức ảnh của phía Đông của Đàn Nam Giao có thấy núi Ngự Bình)

Đó là kiến giải của "phe ca ngợi" phong thủy Kinh thành, còn một luồng ý kiến - tạm gọi là "chê" - thì lại nói rằng, núi Ngự Bình làm Tiền án cho Kinh thành, nhưng núi Ngự cao 104m, cao hơn hẳn cả Kỳ Đài (cao 55m từ đỉnh xuống nền sân), thành ra Tiền án chắn mất quá nhiều vượng khí của Kinh thành, hơn nữa, sau lưng Kinh thành là đồng bằng và ra đến biển, tức là phía sau quá trống trải, không bền vững. Kiến thức về phong thủy của mình mới chưa xứng được gọi là cấp nhập môn, chỉ nghe các cao nhân bàn thế, thì nghe lại và kể ra đây, không dám lạm bàn.

[tunbo]

Theo sử cũ ghi lại, hè năm 1805 công việc xây dựng Kinh thành được bắt đầu. Khoảng 3 vạn nhân công đã được triều đình huy động vào công việc. Đầu tiên, người ta đào một con sông bao quanh mặt bằng quy hoạch làm Kinh thành, và lấy số đất đó để đắp nên một bức thành bằng đất. Mãi đến năm 1818, việc đắp bức thành đất ấy mới xong, lúc này số nhân công phục vụ công trình lên đến 8 vạn người. Cũng năm đó, người ta bắt đầu tiến hành xấy gạch ốp vào mặt tiền và mặt hữu (phía Tây), năm 1822 mới ốp gạch cho mặt hậu (phía Bắc) và mặt tả (phía Đông).
Lớp vòng thành này dày tới 21.5m, bao gồm 18.5m tường thành bằng đất, lớp gạch xây bó ở mặt ngoài dày 2m, lớp gạch xây bó ở mặt trong dày 1m. Trên mặt thành không phẳng, mà được xây giật cấp từ ngoài vào trong. Mặt lớp gạch xây bó bên ngoài cao 6.6m, còn mặt lớp gạch xây bó bên trong chỉ cao 2.1m. Đến năm 1831, 1832, vua Minh Mạng cho xây thêm tường bắn ở trên mặt ngoài cùng vòng thành (xây tường gạch cao lên, chừa các khoảng hở để nấp bắn ra, giống lỗ châu mai). Con sông đào bao quanh bên ngoài vòng thành (để lấy đất đắp thành), gọi là Hộ Thành Hà, rộng hơn 20m, làm thành một vòng chiến hào bảo vệ Kinh thành. Chu vi vòng thành ngoài cùng này là hơn 10.500 met





Tường thành trước Kỳ Đài, Hộ Thành Hà ngay phía trước thành. Mặt ngoài tường thành cao 6.6m, tường bắn là lớp tường trên cùng, có các lỗ châu mai hở.


Cửa Quảng Đức nhìn từ trước Ngọ Môn. Mặt thành được giật cấp về phía trong. Mặt tường thành xây bó gạch phía trong chỉ cao 2.1m.