28 giờ ở Cố đô Huế

[tunbo]

Sân chầu ở khu vực Tẩm điện rộng không kém sân chầu bên khu Lăng




Ở bậc sân gần sát Hồng Trạch Môn - nắng quá, nhưng ở góc này có nhiều cây.


Ở bậc sân cao nhất


Chiếc vạc trước cửa Hồng Trạch Môn, đã bị vỡ một mảng lớn bên hông, và gẫy mất một tai. Từ đầu thế kỷ XVIII, các vua Nguyễn cho bày nhiều Vạc hoặc Đỉnh đồng ngay trước cung điện, lăng tẩm như một biểu tượng thể hiện sự uy nghiêm và sức mạnh của triều đại (Ngày xưa, sau mỗi chiến thắng, người ta thường đúc Vạc hoặc Đỉnh từ những vật bằng đồng thu được của đối phương như là một cách thể hiện dụng ý tượng đài kỷ niệm chiến thắng). Đỉnh thường có hình tròn với 3 chân, 2 tai; hoặc hình chữ nhật với 4 chân 2 tai (các Đỉnh trong Hoàng thành thường là loại đỉnh tròn, càn ở các khu lăng thường là đỉnh chữ nhật như trong hình). Nhưng cái Đỉnh này (và cả bên lăng Minh Mạng cũng có một cái đặt trước Hiển Đức Môn kiểu chữ nhật 4 chân tương tự) có vẻ được đúc bằng gang chứ không phải bằng đồng.


Từ Hồng Trạch Môn nhìn xuống sân chầu, Nghi Môn và Hồ Điện, bức Bình Phong

[tunbo]

Hồng Trạch Môn - cổng vào khu vực Tẩm điện lăng Thiệu Trị.

Ngay lối cửa nhỏ bên phải hình - cửa duy nhất mở để ra vào hiện tại - đặt một cái bảng to tướng, ghi đại ý : Khu vực đang tiến hành thi công, sửa chữa. Cấm vào. Nhưng vì lúc đó trước sân nắng chang chang, chả có ai, nên mình coi như không có thấy cái bảng to bự đó, cứ cắm cúi xộc vào trong và ... giương máy chụp. Vào đến sân bên trong Hồng Trạch Môn, lập tức có một ông mặc đồng phục tiến ra.


Hồng Trạch Môn phía bên trong nhìn ra. Người đang đứng trong ô cửa, là vị nhân viên đang "mời" kẻ chụp ảnh đi ra.


Thang gỗ lên lầu trên của Hồng Trạch Môn

Đến nhát này xong, ông kia sốt ruột chạy lại ... dắt ra ngoài . Sau một hồi uốn lưỡi, có kết quả khả quan không ngờ, là vì biết khen cái này :


"Cái cây (hình như cây Vạn tuế) có vẻ quý quá, chú nhỉ?"

Thế là gãi đúng chỗ, ông ta bèn bảo : "Vào chụp lại đi, cây này được trồng từ khi lăng xây xong, năm 1848, tức là đến nay, nó ít nhất đã hơn 160 năm rồi đó".


Cây quý như hình con rồng bên canh Hồng Trạch Môn.

[tunbo]

Nghe ông ta kể, mình cũng thấy cái cây quả là ... quý thật, bèn chậc lưỡi khen mấy câu (thật tình). Tự dưng ông ta bảo : "Thôi, giờ để tui dẫn chú đi tham quan toàn khu này, chụp thoải mái, nhưng có ai hỏi, cứ nhận là cháu tôi mới ngoài Hà Nội vào nhé". (ặc, thấy mình nói tiếng Bắc, ông ấy phán ... như thật ). Thế rồi ông ấy dẫn tôi đi khắp khu Tẩm điện, và làm hướng dẫn viên luôn. Cám ơn ông chú tốt bụng, bõ công mình đội nắng lội bộ vào đây.




Tả, Hữu phối điện ngay sau Hồng Trạch Môn, phía trước Điện Biểu Đức. Mái ngói 2 tòa điện này, có vẻ vẫn là ngói cũ ngày xưa.


Điện Biểu Đức - điện thờ chính của vua Thiệu Trị. Đang trong quá trình trùng tu. Bên trong, ban thờ đã được tạm dọn đi để lấy chỗ thi công, ông chú không cho vào trong ấy.

[tunbo]

Tả, Hữu tùng viện là nơi ăn ở, sinh hoạt của các bà phi, thái giám,... của nhà vua lên ở Xương Lăng lo việc thờ tự vua. Hai tòa viện này, ngày nay đã xuống cấp trầm trọng, đang được chống đỡ để trùng tu.




Hai tòa viện cũ đã xuống cấp


Các cây cột giờ phải chống đỡ bằng gỗ thế này.


Các bức vách ngăn phòng ở của các bà phi - bằng dăm gỗ ép với đất sét, từ 1848 đến nay (theo lời của "guider")

[tunbo]

Đến đó là hết khu vực Tẩm điện của Xương Lăng, cũng không có nhiều công trình, và đang trong quá trình trùng tu, nên cũng không có gì nhiều để chụp.
Phía sau Tẩm điện của Xương Lăng, chếch về phía tay phải (từ ngoài vào), qua một vạt rừng thông thưa khoảng hơn 100m là đến khuôn viên Xương Thọ Lăng - lăng mộ của bà Thái hậu Từ Dũ, vợ vua Thiệu Trị, mẹ đẻ vua Tự Đức.

Bà Từ Dũ là một người phụ nữ được sử sách cũng như dân chúng đánh giá rất cao về tư cách và nhân phẩm. Bà nổi tiếng với vai trò làm mẹ của vua Tự Đức hơn là thời kỳ làm vợ vua Thiệu Trị, với kiến thức rộng lớn, bản tính cần kiệm, bà đã có ảnh hưởng nhiều đến vua Tự Đức. Bà mất năm 1902, thọ 92 tuổi, và tháng 5/1902 được an táng ở Xương Thọ Lăng trong khuôn viên Xương Lăng của vua Thiệu Trị.


Toàn cảnh khu lăng mộ bà Từ Dũ nhìn từ phía Tẩm điện Xương Lăng


Nhìn từ trước Xương Thọ Lăng : có một hồ nhỏ hình bán nguyệt làm Minh đường, hai cây Trụ biểu phía trước. Thẳng trước mặt, sau rặng thông là Bửu Thành Xương Lăng, chếch bên tay trái ảnh là khu Tẩm điện Xương Lăng


Xương Thọ Lăng, nhìn từ bờ hồ bán nguyệt trước lăng. Khu Xương Thọ Lăng mới hơn trăm năm, trông cũng hoang phế như toàn cảnh Xương Lăng.

[tunbo]

Các bậc lối đi gạch vỡ nát và các hàng lan can rêu phong, cổng vào lăng mộ đơn giản.


Từ cổng vào mộ nhìn ra phía trước lăng.

[tunbo]

Bình phong lăng mộ ngay sau cổng vào khu mộ.


Những nét trang trí trên Bình phong - từ 1902 đến nay.




Ngôi mộ đá đơn giản. Mộ được bao quanh bởi một vòng tường gạch thấp, có bức tương phía sau làm Hậu án xây cũng đơn giản, nhưng trang trí khá đẹp.