28 giờ ở Cố đô Huế

[tunbo]

Qua cửa Nghi Môn là một khoảng sân rộng lớn với 3 lối đi vào. Hai lối hai bên đi qua phía trước hai dãy Lôi Gia, lối chính giữa băng qua khoảng sân rộng vào tòa điện chính của chùa : Điện Đại Hùng (Đại Hùng Bửu Điện). Mặc dù chùa được sửa chữa và làm lại nhiều lần, nhưng các nhà nghiên cứu vẫn tin rằng, Điện Đại Hùng hiện nay vẫn nằm đúng chỗ ngày xa xưa nó được dựng lên.
Trong một không gian rộng lớn của chùa, trông Điện Đại Hùng có vẻ thấp, nhưng thực ra nó không thấp, mà vì Điện Đại Hùng là một tòa nhà lớn, nhưng dài quá. Từ Nghi Môn nhìn vào, tòa điện trông cổ kính uy nghiêm, nổi bật lên giữa màu xanh của cây lá xung quanh. (Đại Hùng là một từ để tôn xưng Phật Thích Ca : Đại Hùng, Đại Lực, Đại Từ Bi)


Điện Đại Hùng nhìn từ của Nghi Môn


Từ thềm điện Đại Hùng nhìn ra Nghi Môn, tháp Phước Duyên nổi bật trên nền trời

[tunbo]

Trên mái điện, có đắp rồng, nhưng những những con rồng này, người ta mới đắp lại hồi đại trùng tu năm 1959. Cả kỹ thuật đắp và mỹ thuật đều bị chê là ... rất kém. Thời đó, ở Huế chắc chắn không phải là thiếu những thợ nề có tay nghề tài năng, nhưng có thể vì nhiều lý do mà các nhà chức trách khi đó đã không thuê họ làm.




Rồng được đắp trên mái (và bị chê là tính mỹ thuật quá tệ)


Ngày xưa, giữa nóc là cái bình hồ lô, nay đã được thay thế bằng cái Pháp Luân có chữ Phật bên trong.

[tunbo]

Đại Hùng Bửu Điện thực ra là hai toàn nhà lớn xây liền nhau, phía trước là tiền đường, phía sau là chính điện.
Ngay khoảng giữa hai lớp mái điện,là các bức tranh gỗ gồm nhiều hình vẽ kể về sự tích Đức Phật - Những bức tranh gỗ này mới được đưa lên khi chùa trùng tu năm 1958.
Tiền đường để trống, chỉ ở gian chính giữ có đặt một bức tượng đồng Phật Di Lặc rất lớn. Có nhiều thuyết nói về xuất xứ pho tượng này, trong đó có thuyết nói rằng, nguyên khi xưa, tượng được đặt ở chùa Long Quang, thuộc hoàng gia ngày xưa, năm 1918 (Khải Định thứ 3), chùa Long Quang bị triệt bỏ, nên các tượng Phật phải thỉnh về chùa Thiên Mụ trong khoảng năm đó. Tuy sau này dân làng Xuân Hòa (nơi chùa Long Quang tọa lạc) có dựng lại chùa Long Quang, nhưng tượng Phật DI Lặc vẫn để ở chùa Thiên Mụ chứ không dời về lại.
Ngay phía trước tiền đường, từ tượng Phật Di Lặc nhìn ra sân, là một cái lưu đồng lớn, luôn nghi nghút khói nhang


Lư hương trước tiền đường điện Đại Hùng. Các bức tranh trên gỗ giữa hai mái điện. Tượng đồng Phật Di Lặc ở giân chính giữa của tiền đường

Cũng ở gian giữa của tiền đường, ngay bên trên, phía sau tượng Phật Di Lặc là bức hoành phi có bốn chữ Linh Thứu Cao Phong, tương truyền chính là thủ bút của Minh Vương Nguyễ Phúc Chu viết năm 1714. Nghiên cứu kỹ các chi tiết trên bức hoành phi và kết hợp với việc sử sách ghi lại về Minh Vương Nguyễn Phúc Chu là "người hiếu học, chữ tôt, có tài lược văn võ" - lời bản dịch Phủ biên tạp luc của Lê Quý Đôn - các nhà nghiên cứu cho rằng, truyền thuyết ấy rất có thể là đúng.


Bức hoành phi, mà được cho là thủ bút của chúa Minh Vương Nguyễn Phúc Chu viết năm 1714.

Chính điện ngày xưa là kiểu nhà ba gian, hai chái, nhưng từ sau đợt trùng tu năm 1958, chính điện giờ gồm nguyên hết chiều dài ba gian giữa.




Hai gian hai bên của chính điện


Ban thờ ở chính điện - photo by Wonghong, 30/4/2009

[tunbo]

Sau lưng điện Đại Hùng, ngày xưa (khi Gia Long kiến thiết lại chùa năm 1815) là tòa điện Di Lặc. Với dấu tích nề điện hiện còn lưu dấu, thì điện Di Lặc cũng là một tòa điện rất đồ sộ như điện Đại Hùng. Năm 1904 chù bị cơn bão lớn tràn qua, có thể điện Di Lặc bị sập đổ trong con bão này, cùng với đình Hương Nguyện. Tuy nhiên, người ta đem toàn bộ bộ khung sườn của Hương Nguyện đình về phía sau, dựng tại đúng ở vị trí trung tâm nền điện Di Lặc cũ một tòa điện thờ Quan Công, tức là điện Địa Tạng ngày nay chúng ta thấy.
Hiện tại, khoảng đất trống sau lưng điện Đại Hùng, trước mặt điện Địa Tạng, nhà chùa đã sửa sang lại thành hai mảnh vườn cây ăn quả, và đặt nhiều những chậu cây cảnh.


Điện Địa Tạng ở phía sau lưng điện Đại Hùng, cách một khoảng sân rộng với nhiều cây cảnh. Dấu vết nền cũ của điện Di Lặc rất rộng, điện Địa Tạng nằm lọt trong nền này.


Con đường bên trái điện Đại Hùng đi về phía trong chùa.

Nguyên khi xưa, điện này được để thờ Quan Công (từ năm 1907) - một đều khá thường thấy ở các chùa Việt ngày trước, do ảnh hưởng của Phật giáo Trung Quốc, và cho đến nay, các chùa lớn ở Huế vẫn còn có thờ Quan Công. Theo truyền thuyết, sau khi chết, Quan Công hiển thánh, biết việc âm dương, việc tốt xấu trong tương lai, vì thế mặc dù chùa là nơi thờ Phật, nhưng trong điện thờ Quan Công, người ta còn thờ cả một bộ thẻ xăm, thậm chí sư ở chùa làm luôn việc đoán xăm cho người đến cầu xăm. Người ta lại bày cả những ngựa gỗ, voi gỗ, lọng, các vũ khí thời xưa bằng gỗ,...biến điệ thờ Quan Công mang đầy tính mê tín dị đoan. Chính vì điều thái quá ấy, trong khoảng thời gian từ 1954 đến 1958, trong dịp đại trùng tu chùa, Hòa thượng Thích Đôn Hậu khi đó đã đưa toàn bộ tượng Quan Công cùng với các ngựa gỗ, lọng,... ra khỏi chùa Thiên Mụ, tòa điện sau khi sửa sang, dùng thờ Địa Tạng.
(Theo Phật giáo, Địa tạng chưa phải là Phật, mà mới chỉ là một vị Bồ Tát có một hạnh nguyên to lớn là đã tự thân hành đi vào tất cả các cửa Địa ngục để giải thoát cho những nghiệp chướng đau khổ đang bị Quỷ sứ tra tấn hành hạ.)

[tunbo]

Ngay sau lưng điện Địa Tạng là một vườn cây lim và cây đào cao, rồi tiếp đến một tòa điện, là điện Quán Âm. Điện Quán Âm có từ thời vua Gia Long, và cho đến nay, mặc dù đã qua nhiều đợt tu sửa, nhưng không hề bị di chuyển hoặc thay đổi chút nào.


Diện Quán Âm nằm phía sau điện Địa Tạng, cách một vườn lim và cây đào rất cao

Đây là một tòa điện nhỏ, dường như được xây dựng nên bằng những đồ (gỗ) tận dụng từ các công trình khác, hiện tại, ngoài mấy bậc tam cấp và hàng chữ, nói chung trông tòa điện này khá "mới".


Phía sau điện Quán Âm

Cách thờ tự ở đây cũng khá đơn giản. Ở điện có pho tượng đồng Quán Thế Âm Bồ Tát ngồi trên tòa sen rất lớn - một trong những pho tượng từ thời xưa còn lưu giữ được.
Phía sân trước của điện Quán Âm cũng có một lư hương bằng đồng đặt ngoài sân




Lư hương trước cửa điện Quán Âm, đường nét chạm trổ cũng khá đẹp.


Từ điện Quán Âm nhìn ra phía trước chùa : điện Quán Âm - điện Địa Tạng (nhỏ, hơi thụt vào) - điện Đại Hùng.

Cũng từ cửa nách của điện Quán Âm này (cửa này và của phía bên đối diện được công nhận là cặp cửa hoàn toàn cổ xưa, rất có giá trị), tôi chụp được bức ảnh các (không biết chính xác, cứ tạm gọi) chú tiểu đang đọc sách bên trong :