Đất và người TIỀN GIANG

[tunbo]

Qua khỏi cổng đình, vào sân, bên tay trái có một bệ chữ nhật nằm song song với mặt tiền của đình, trên có đặt các chậu cây cố định bên phải cổng là một vườn hoa với nhiều cây bông giấy nở hoa tím thẫm. Dọc hai bên sân cũng đắp nổi hai bệ dài, trồng cây giống như bệ bên trái cổng


Bệ trồng cây bên trái cổng vào


Bên phải cổng là vườn hoa giấy


Bệ cây cảnh dọc sân, bên trái


Bệ cây cảnh dọc sân, bên phải, phía sau là vườn hoa kéo dài từ tường rào mặt tiền dọc theo chiều dài sân đình thờ

[tunbo]

Cách thức trang trí mái cổng và mái đình tương đối giống nhau, kiểu 4 mái có uốn cong các góc mái. Giữa nóc mái là một bình Hồ lô, tượng trưng cho Thái Cực, hai bên có hai con rồng chầu, miệng ngậm hạt ngọc (nghe người coi đình nói thế, chứ zoom hết cỡ cũng chả thấy rõ hạt ngọc trong miệng rồng), hai con rồng tượng trưng cho Lưỡng Nghi. Bốn góc mái uốn cong, tạo thành bốn đao mái, có bốn con rồng xanh, tượng trưng cho Tứ Tượng. Riêng ngôi đình có hai tầng mái, nên có đến 8 con rồng ở các đao mái, tượng trưng cho Bát Quái, tuân theo nguyên tắc Kinh Dịch :
Thái Cự sinh Lưỡng Nghi
Lưỡng Nghi sing Tứ Tượng
Tứ Tượng sinh Bát Quái

(Nhưng trên nóc mái đình, không hiểu sao chỉ có một con rồng, khi chụp hình phát hiện ra, thì ông từ coi đình lại đi đâu mất, không hỏi được)




Hai con rồng "ngậm ngọc" chầu bên cái Hồ lô - nóc mái cổng


Bốn đao mái đều đắp rồng


Rồng xanh trên đao mái đình


Đình có hai mái, nên có 8 đao mái, 8 con rồng


Nóc mái đình chỉ có 1 con rồng chầu Hồ lô

[tunbo]

Từ cổng, đi qua khoảng sân rộng là đến ngôi đình. Đình thờ cụ Thủ khoa Huân tuy xây dựng đơn giản, nhưng trang nghiêm


Ngôi đình thờ, nhìn từ cổng chính

Đình thờ gồm hai phần, phần không gian phía trước, gọi là Phương đình, là nơi tiếp khách và chuẩn bị hành lễ. Phần sau, tiếp nối với Phương đình, là điện thờ cụ Thủ khoa.




Phương đình được dựng trên 16 cột tròn lớn nằm phía trước ngôi đình thờ


Dùng làm nơi tiếp khách, và chuẩn bị hành lễ


Ở đây có đặt một bàn thờ khá đơn giản (phía sau là điện thờ)

[tunbo]

Từ xa nhìn vào, đình thờ trông khá đơn giản, nhưng vào tân nơi, mới thấy không phải đình được xây dựng sơ sài. Hầu như tất cả các chi tiết bằng gỗ : vì, kèo, giằng,... đều được chạm khắc kín các họa tiết (tất nhiên những họa tiết này quả thực không quá phức tạp, nhưng dày đặc các chi tiết bằng gỗ của tòa đình)


Họa tiết khắc trên đà mái đao


Thanh đà lớn ở giữa có khắc chữ ẤT HỢI - ghi lại năm Đình được xây dựng tại đây - năm 1995




Hoa văn được chạm khắc rất nhiều


Thanh đà cao nhất chạm hình Lưỡng long tranh châu, thanh đà thấp nhất chạm khắc năm dựng Đình : 1995, và các hoa văn họa tiết dày đặc


Bức chạm đóng trên cửa chính điện, bên trên là tấm bằng công nhận Di tích lịch sử, văn hóa.

[tunbo]

Liền sau Phương đình là điện thờ cụ Thủ khoa Huân. Điện thờ gồm 3 gian Hữu ban (từ ngoài nhìn vào, nó nằm bên ... trái), Chính điện, và Tả ban (người ta gọi theo cách đứng trong điện nhìn ra ngoài). Cả ba gian điện đều đặt bàn thờ Anh hùng dân tộc - Thủ khoa Huân.


Hữu ban. Ở đây, lúc trước có đặt thờ tầm hình của cụ Thủ khoa - được vẽ(chắc thế, vẽ truyền thần) lúc còn khá trẻ, nhưng năm 2008 không hiểu sao lại bị cất đi


"Quốc Thái Dân An" - bức đại tự chữ Hán ở Hữu ban


Tả ban - bàn thờ bài trí khá giống với bên Hữu ban


"Mưa Thuận Gió Hòa" - bức đại tự chữ Hán ở Tả ban

Tả ban còn là nơi để cỗ kiệu rước và chiếc trống, được dùng vào những ngày cúng lễ. Trên bàn thờ Tả ban đặt hình của cụ lúc trung niên - nhưng hôm tôi đến viếng Đình, bức ảnh cụ (ở Tả ban) vẫn đang được đặt trên cỗ kiệu


Ảnh thờ cụ Thủ khoa ở Tả ban - đang đặt trên cỗ kiệu.

Vào ngày giỗ cụ (14/4 Âm lịch), người ta tổ chức lễ rước kiệu từ đình thờ ra nơi cụ bị hành quyết cách đó không xa. Vào ngày đó, có rất đông học sinh của trường Mỹ Tịnh An (sát nơi đình thờ cũ được xây dựng - cũng ở gần đó) mặc đồng phục xếp thành hai hàng dài, từ Phương đình ra cổng, ra đến đường. Ảnh thờ của cụ nơi Tả ban được rước vào cỗ kiệu (trên kiệu còn đặt một bát hương và một bộ chân đèn nhỏ), và được rước ra nơi ngày xưa cụ bị Pháp hành quyết (các đình thờ chừng 600m, ngay dốc bên kia của cây cầu Cai Lộc - Mỹ Tịnh An. Tại đó, các vị chức sắc (nghe nói là) của Sở Văn hóa thông tin, cùng các bậc lão niên địa phương sẽ tổ chức thắp nhang tế anh linh cụ đúng tại nơi cụ bỏ mình vì nước.


Cỗ kiệu và chiếc trống dùng trong dịp lễ.

Sinh thời, Thủ khoa Huân có làm thơ, khi bị đi đày ở Cayenne, cụ làm bài thơ Bị đày này (thường cụ không đặt tựa, nhưng sau này người ta "căn cứ" vào hoàn cảnh ra đời mà đặt tựa cho một số bài)

Muôn việc cho hay bởi số trời
Chiếc thân hồ hải biết bao nơi
Mấy hồi tên đạn ra tay thử
Ngàn dặm non sông dạo gót chơi
Chén rượu Tân Đình nào luận tiệc
Vần thơ cố quốc chẳng ra lời
Cương Thường bởi biết, nên mang nặng
Hễ đứng làm trai trả nợ đời


Cũng trong những lúc bị tù đày, cụ còn làm bài thơ Tri kỷ

Có ai tri kỷ, nhắn đôi lời
Biết thú chi vui, rủ dạo chơi
Chốn cũ phong lưu quen những thuở
Cảnh này quyến thức nhắn không người
Ở ăn tuy phải nương cùng tục
Khó nhọc đà nên cực nỗi đời
Hương hỏa ba sinh dầu chẳng toại
Đừng đem hình dịch để trêu ngươi

[tunbo]

Trên tường, phía trên bức ảnh thờ, là bức đại tự chữ Hán


Bức đại tự có 4 chữ : THẦN LINH HIỂN HÁCH

Trên cao, ở cây đà phía trên bàn thờ, có treo tấm gỗ chạm khắc 3 chữ Hán


LONG HỔ HỘI





Hai bên hông bàn thờ là hai giá binh khí bằng gỗ



Hai cột trụ có đính các diềm gỗ khắc chạm hoa văn



Mặt trước bàn thờ cũng chạm khắc hoa văn gỗ khá phức tạp

[tunbo]

Từ cổng nhìn vào, mộ cụ nằm bên phải tòa đình, nằm chênh chếch chứ không thẳng góc. Nghe ông từ coi đình kể rằng, đất này vốn là đất hương hỏa xưa của gia đình cụ, khi cụ mất, người nhà đưa về đây chôn cất (mộ cụ vẫn ở đây từ năm 1875), lúc trươc, dân lập đình ngay bên ngoài lộ, gần trường Mỹ Tịnh An bây giờ, sau Sở Văn hóa mua lại đất của gia đình cụ để đưa đình thờ về cạnh mộ cụ năm 1995.


Mộ Thủ khoa Huân nằm chếch bên phải tòa đình - nhìn từ cổng vào


Toàn cảnh khu mộ






Đình thờ bên cạnh khu mộ