Hòn Bà (Nha Trang) - một cung đường ngắn hấp dẫn

[tunbo]

Hòn Bà - một ngọn núi có đỉnh cao nhất 1578m, nằm trên địa phận huyện Diên Khánh cũ (nghe dân sở tại nói rằng, giờ đây nó thuộc đất huyện Cam Lâm chứ không còn thuộc Diên Khánh nữa), cách Nha Trang 56km về phía Tây Nam.
Các tài liệu cũ ghi lại rằng, khi xưa bác sĩ Yersin sau khi xây dựng xong cơ sở chăn nuôi ở Suối Dầu (có sách thì nói là Suối Lầu, ngay chân núi cũng có trường tiểu học Suối Lầu), ông đã tình cờ phát hiện ra Hòn Bà năm 1905 (Hòn Bà cách Suối Dầu chừng gần hai chục km). Khi đó ông đã cưỡi ngựa lên tận đỉnh núi khảo sát, sau đó cho người mở đường lên đỉnh núi, và khai phá một khoảnh đất lớn trên đỉnh núi để trồng thử nghiệm cây Canh-ki-na (quinquina) để lấy vỏ chiết xuất, bào chế ra thuốc Ký-ninh chữa sốt rét. Trong vòng 18 năm ròng, ngoài việc trồng thử nghiệm và chiết xuất ký-ninh, ông còn đem lên Hòn Bà nhiều giống cây và hoa từ Pháp, Ấn để gieo trồng. Tiếc rằng, việc chính là trồng cây canh-ki-na lại không thành công. Sau này, năm 1923, ông tìm ra một nơi có độ cao phù hợp hơn với loại cây này - Đơn Dương, ở độ cao chừng 1000m - và đã chuyển hết số gần 300 cây canh-ki-na về đó trồng và tiếp tục nghiên cứu thành công việc bào chế thuốc chống sốt rét. Mặc dù Yersin rời khỏi Hòn Bà tháng 7/1923, và mất năm 1943, nhưng con đường lên Hòn Bà do ông mở vẫn được duy trì cho tới năm 1945. Sau đó là một thời gian dài, con đường không được tu bổ và dần dần không thể sử dụng được nữa, nó đã không còn ra một con đường.
Mãi tới năm 2001, tỉnh Khánh Hòa mới đầu tư mở lại con đường lên Hòn Bà, và sau 3 năm, tháng 4/2004, con đường được khánh thành.
Trước kia, ở cao độ 1500m trên đỉnh Hòn Bà, Yersin đã dựng một căn nhà gỗ lớn, dùng để ở và nghiên cứu. Sau này căn nhà hư hại, nhưng nền móng vẫn còn, người ta đã phục dựng trên nền cũ một căn nhà gỗ giống căn nhà của ông khi xưa. Ban đầu ngôi nhà được khóa cửa, nhưng từ đầu 6/2009, lực lượng kiểm lâm đã lên, dùng ngôi nhà để làm chỗ ở "đồn trú" trên đỉnh Hòn Bà
( Họ nói rằng, ở đỉnh cao nhất, độ cao 1578m, còn một cái chòi cũ của Yersin khi xưa, hiện bị bỏ hoang, nhưng từ căn nhà gỗ là hết đường, muốn lên đó bắt buộc phải băng rừng, và con đường ấy tuy không quá hiểm trở, nhưng lại là "con đường vắt", họ nói rằng, muốn đến đó, phải có phương án chuẩn bị ký lưỡng để chống vắt, thì hãy nên đi)