VII. Đồ nghề
Đồ nghề trên sân Các thiết bị cần thiết để cất cánh một tàu huấn luyện có thể rất rẻ tiền. Chỉ cần một số thứ cơ bản là có thể đủ để đưa một tàu huấn luyện lên không và tập bay nhưng có thêm vài thứ khác thì có thể làm cho công việc trở nên dễ dàng hơn nhiều.
ĐỒ NGHỀ TỐI THIỂU
Tên Mô tả
Glow plug driver thường gọi là pin mồi, dùng để mồi (làm nóng) bu-gi để đề máy
Chicken stick Giò gà, que (thường có bọc cao-su) dùng để quay cánh quạt cho máy nổ
Fuel Nhiên liệu, pha trộn theo hướng dẫn của nhà sản xuất động cơ
Fuel bulb bơm xăng, dùng để bơm xăng vào mô hình
4-way wrench khóa kết hợp (chữ thập), dùng mở bu-gi, bù-lon cánh quạt
Tool box thùng đồ nghề đựng mấy dụng cụ trên
Mấy món này có giá khoảng $50. Giá này có thể hơi khác tuỳ nhãn hiệu và chỗ bán. Có thể cần thêm một số vặn vít, kềm, khoá...cho việc bảo trì trên sân.
ĐỒ NGHỀ TỐI ƯU
Tên Mô tả
Glow plug driver thường gọi là pin mồi, dùng để mồi (làm nóng) bu-gi để đề máy
Starter Mô-tơ khởi động máy - chạy bình
Fuel Nhiên liệu, pha trộn theo hướng dẫn của nhà sản xuất động cơ
Fuel bulb bơm xăng, dùng để bơm xăng vào mô hình - chạy điện (bình)
4-way wrench khóa kết hợp (chữ thập), dùng mở bu-gi, bù-lon cánh quạt
Field battery Bình điện nhỏ loại 12v
Field charger Máy sạc dùng sạc pin bộ radio
Tool box thùng đồ nghề đựng mấy dụng cụ trên
Mấy món này giá trên dưới $150. Giá cả tuỳ nhãn hiệu và nơi bạn mua. Hộp đồ nghề có nhiều giá nhưng cũng có thể tự chế tạo từ những vật liệu có sẵn. Có thể chế tạo thùng đồ nghề đơn giản hay hơi phức tạp một chút từ nhiều bản vẽ phù hợp với nhu cầu. Cần có thêm một số tua-vít, kềm, khoá...để làm bảo trì lặt vặt trên sân.
VIII. Học bay
Học bay Điều quan trọng nhất của việc học bay là tìm được một huấn luyện viên. Huấn luyện viên không nhất thiết phải được chứng nhận theo một tiêu chuẩn đặc biệt nào nhưng phải là một phi công nhiều kinh nghiệm với khả năng huấn luyện một cách nhẫn nại. Nhiều người cho rằng bay máy bay mô hình thì khá dễ dàng nên không cần huấn luyện viên và nhiều người cũng đã thành công nhưng với cái giá khá đắt. Nhiều người thì gặp trở ngại và vỡ mộng do bị crash ngay lần bay đầu tiên và chẳng bao giờ thử lần nữa. Bay máy bay mô hình khó hơn ta tưởng nhiều, và nếu không có huấn luyện viên giúp ta sửa lỗi trong khi thực hành thì việc rớt máy bay là không thể tránh khỏi !
Có hai cách để huấn luyện viên giúp bạn học bay. Một là để huấn luyện viên bắt đầu bằng việc cất cánh và giao máy điều khiển lại cho học trò. Khi học trò gặp rắc rối, huấn luyện viên lấy lại máy và điều khiển máy bay. Khoản thời gian giao quyền là thời điểm chết khi mà cả học trò lẫn huyện luyện viên đều không điều khiển máy bay. Khoản thời gian này có khi đủ để máy bay rơi và vị phá hủy. Cách thứ hai là nối hai máy điều khiển thầy-trò lại với nhau nhờ đó huấn luyện viên có thể lấy quyền điều khiển kịp lúc bất cứ khi nào ông ta cảm thấy học trò đang gặp rắc rối. Đây là lý do tại sao ta nên sắm máy điều khiển tương thích với máy của người huấn luyện viên tương lai.
Một lựa chọn khác là bạn mua thêm buddy box (bớt-đi bótx). Thiết bị này cũng giống hệt như máy phát thông thường với pin, ăng-ten, nhưng bớt đi một vài bộ phận phát. Máy này có thể là máy cùng nhãn hiệu với bộ radio của học trò, được sản xuất chuyên cho việc học bay, hoặc là một máy phát cũ. Ưu điểm của chọn lựa này là nó cho phép bạn học bay với toàn bộ radio của bạn mà không cần dùng đến hay tương thích với radio của huấn luyện viên. Bạn có thể học bay với nhiều huấn luyện viên khác nhau mà mỗi người này có thể dùng radio nhãn hiệu khác nhau. Giá buddy box khoảng $20-$40, rất rẻ cho khoản bảo hiểm chống rơi máy bay.
Điều cuối cùng người nhập môn phải thực hiện trước khi bắt đầu khám phá thế giới của những chuyến phi hành là gia nhập Viện Mô hình Hàng không (Academy of Model Aeronautics - AMA, bắt buộc tại Hoa Kỳ - người dịch) hoặc Hiệp hội Phi hành Thể thao (SFA - Sport Flyers Association, Hoa Kỳ). Các tổ chức này cũng cung cấp bảo hiểm để bồi thường những thiệt hại gây ra bởi tai nạn mô hình máy bay. Hiếm có câu lạc bộ nào cho phép bạn bay tại sân của họ ngoại trừ bạn đã có bảo hiểm này. Một vài CLB chỉ chấp nhận một loại bảo hiểm nhất định, hoặc chỉ AMA hoặc chỉ SFA. Gia nhập một CLB là hoàn toàn tùy ý, nhưng đây là việc rất được khuyến khích bởi vì CLB là một nguồn thông tin to lớn. Nếu bạn có thể tìm ra một nơi thích hợp để bay mà không bị ràng buộc bởi bất kỳ qui định nào, thì CLB không phải là điều bắt buộc để thành công. Bảo hiểm thì không nên xem như một lựa chọn, mà là sự phòng ngừa cần thiết. Còn nhiều ích lợi khác mà các tổ chức có thể cung cấp cho bạn, mỗi tổ chức có thể cung cấp những ích lợi khác nhau. Cách dễ nhất để tìm một CLB là hỏi thăm tiệm bán đồ hobby trong vùng. Nếu không có tiệm nào, AMA hoặc SFA có thể cung cấp thông tin này cho bạn.
Khi bạn đã sắm sửa đủ đồ lề, một huấn luyện viên và bảo hiểm, và đã nắm rõ nguyên lý bay cũng như cách thức xử dụng điều khiển, thì bạn đã sẵn sàng tiến tới để trở thành một phi công máy bay mô hình thực thụ. Để bảo đảm mọi thứ hoạt động hoàn hảo, huấn luyện viên phải kiểm tra từng thiết bị, từng bộ phận kỹ lưỡng. Máy bay phải được kiểm tra cân bằng, bay thử, và điều chỉnh để bay tốt. Nếu phi công kiểm tra (test pilot) nhận thấy có vấn đề, thì vấn đề này phải được giải quyết triệt để, trước khi bạn có thể thực hiện chuyến bay đầu tiên. Chỉ sau khi phi công thử nghiệm duyệt toàn bộ thiết bị và máy bay, lúc đó việc huấn luyện mới nên bắt đầu.
Có một vài điều bạn nên ghi nhớ khi chuẩn bị mỗi chuyến bay. Những điều này giúp bạn có cảm nhận về chiếc tàu khi đang bay.
1. Điều khiển thật nhẹ nhàng. Chỉ cần một chuyển động nhỏ để máy bay thực hiện một động tác. Nhớ là cần điều khiển đẩy càng nhiều thì các mặt điều khiển di chuyển càng nhiều và mô hình đáp ứng càng nhiều.
2. Cần lái được cố định ở một vị trí bao lâu thì động tác vẫn liên tục thực hiện bấy lâu. Điều này quan trọng nhất khi dùng ailerons. Khi chuyển cần lái để roll, máy bay sẽ roll liên tục suốt thời gian cần điều khiển được giữ.
3. Fly it in...fly it out (cụm từ này có nhiều nghĩa, xin giữ nguyên bản ngữ - nd). Khi một động tác được thực hiện, nó cần được trả lại bằng một động tác tương tự trái chiều, để mô hình trở về bay bình thường. Ví dụ, sau khi quẹo bằng ailerons bên này , ta phải trả lại thăng bằng bằng cách dùng ailerons bên kia.
4. Giữ cho tàu ở cao. Một huấn luyện viên có bằng cấp có lần đã nói, Hai thứ vô bổ nhất đối với một phi công là không khí ở bên trên và đường băng ở sau lưng. Ông ta ngụ ý, khi phi công gặp rắc rối, anh ta phải có nhiều không gian bên dưới (tàu) để tái lập thăng bằng; khi đáp, khoảng đường băng sau khi chạm bánh là đồ bỏ bởi vì đường băng hữu ích còn lại sẽ ngắn hơn trong trường hợp máy bay cần cất lên lại khi gặp sự cố.
5. Giữ cho tàu trong tầm nhìn. Đừng bay quá cao hay quá xa. Tuy chiếc trainer trông có vẻ to lớn, nó có thể dễ dàng bay rất xa do vậy khó kiểm soát phương hướng. Đừng bay vào phía mặt trời. Khoảng thời gian choá mắt bởi mặt trời có thể đủ lâu để lạc mất tàu.
6. Đừng thất vọng. Có những lúc mọi thứ như trở nên trục trặc. Mỗi động tác đều có kết quả gần như thảm hoạ. Mọi người bay máy bay mô hình đều trải qua những lúc như vậy trong thời gian tập bay. Đừng bỏ cuộc. Chuyến tiếp theo sẽ khá hơn.
7. Đừng hoảng hốt. Khi một động tác bị sai, hãy tận dụng thời gian để cứu lỗi. Sự hoảng hốt làm bạn điều khiển quá tay dẫn đến lỗi tệ hại hơn trong việc cứu tàu.
Những chuyến bay đầu tiên được bắt đầu bằng việc huấn luyện viên cất cánh và kiểm tra máy bay. Bạn nên theo dõi máy bay trong khi HLV giải thích từng động tác điều khiển. Điều này giúp bạn có ý niệm trực quan về những gì cần thiết để tiến hành cất cánh. Hạ cánh cũng vậy. Học để hạ cánh an toàn một mô hình, đến nay vẫn là điều khó nhất trong toàn bộ quá trình học bay. Mô hình sẽ bất ổn nhất khi bắt đầu tiếp cận hạ cánh, do gần đất, tốc độ chậm, phản ứng của mặt điều khiển chậm, và sự nhầm hướng do điều khiển ngược chiều.
Khi HLV đã đưa tàu lên độ cao cần thiết, thường là 150-200 bộ (khoảng 50-70m), HLV sẽ hỏi xem bạn đã sẵn sàng cầm lái chưa. Thường thì vào ngay lúc này bạn sẽ lo lắng. Giả sử bạn dùng buddy box, HLV sẽ giao quyền điều khiển cho bạn bằng cách nhấn-giữ nút huấn luyện. HLV sẽ yêu cầu bạn thực hiện những động tác và thực hiện như thế nào. HLV sẽ hướng dẫn bạn cách để nâng cao cách thức thực hiện các động tác. HLV sẽ yêu cầu bạn nhẹ nhàng quẹo phải, trái, bay theo hình bầu dục quanh sân, bay hình chữ nhật và hình số tám. Mỗi động tác nhằm mục đích xây dựng kỹ năng của bạn. Bạn sẽ thực hiện cua gắt hơn, bay chậm và cứu triệt nâng... bản thân mỗi động tác này đòi hỏi phải thuần thục để bạn học đáp.
Bất cứ khi nào bạn gặp trục trặc, HLV liền nắm lấy quyền điều khiển, chỉ bằng cách nhả nút huấn luyện ra. HLV có thể tránh được tai nạn và đưa tàu trở lên độ cao an toàn. HLV sẽ không để cho tình hình trở nên nghiêm trọng, tuy nhiên ông ta vẫn tạo cơ hội cho học trò tự thử sửa chữa sai lầm.
Nếu bạn có đủ thời gian tập bay thường xuyên, bạn sẽ tiến bộ nhanh chóng. Một lúc nào đó HLV sẽ cho phép bạn tập tiếp cận đáp lần đầu tiên. Đây là thời điểm khó khăn cho HLV vì ông ta sẽ phải hành động cực nhanh nếu học trò phạm sai lầm. Có thể bạn phải thực hiện tiếp cận nhiều lần truớc khi bạn thực sự chạm bánh mô hình xuống đường băng. Ngay cả khi đó, tàu có thể nẩy lên và có vẻ như muốn bay lên lại. Dù cho điều này có xảy ra, bạn vẫn phải cố gắng tiếp tục kiểm soát tàu cho đến điểm dừng bánh.
Sau một thời gian, có vẻ như vô hạn đối với bạn, ngày đẹp trời đến khi HLV đã hài lòng rằng học trò đã đủ cứng cáp để thực hiện chuyến solo đầu tiên. Đây có thể là một kinh nghiệm lo âu hoặc phấn khích đối với bạn. Bạn sẽ cảm nhận được rằng mình đã đạt được mục tiêu, nhưng đây mới chỉ là sự bắt đầu. Bắt đầu từ đây thực sự là niềm vui thích. Bạn sẽ trải qua hàng giờ thực hành để phát triển kỹ năng của mình.
Xử dụng thiết bị mô phỏng bay (Flight simulator)
Thiết bị mô phỏng bay không thể nào dạy bạn bay. Chẳng có chương trình phù thủy nào trong máy có thể dạy bạn sửa cách thức thực hiện động tác hay cảnh báo bạn khi một động tác bị sai. Một thiết bị mô phỏng, chính xác như tên gọi của nó, là một chương trình phần mềm mô phỏng các động tác của một máy bay. Đó là một cách thức dễ dàng và thuận tiện để thực hành từ động tác quẹo đơn giản cho đến động tác phức tạp nhất trong các điều kiện thời tiết từ tối, mưa, gió, lạnh... Rất có lợi cho bạn nếu biết dùng simulator đúng cách. Đối với người mới, simulator rất hữu ích để luyện tập lái tàu về phía ngừơi lái. Khi máy bay bay về phía người lái, các điều khiển là ngược. Muốn làm cho tàu hướng qua phải ngừơi lái, phải đẩy cần sang trái. Để có thể đẩy cần điều khiển mà không phải suy nghĩ, cần phải luyện tập rất nhiều. Điều này có thể thực hiện với simulator.
Việc dùng simulator xen kẽ những buổi tập bay để thực hành những điều được HLV huớng dẫn sẽ rất có ích cho người mới chơi. Dựa vào những hướng dẫn, bạn nên chú trọng việc nâng cao khả năng phối hợp cũng như cảm nhận các động tác. Bạn có thể dùng simulator trước buổi tập bay để tạo lập sự tự tin để kiểm soát mô hình.
Bắt đầu
Với sự giúp đỡ của một người chơi kinh nghiệm, bạn sẽ có thể ước lượng tàu trainer nào phục vụ yêu cầu của bạn một cách tốt nhất. Có nhiều nguồn để bạn có thể mua sắm thiết bị để bắt đầu chơi. Hầu hết người sống tại các thành phố có thể mua thiết bị tại các tiệm hobby. Giá cả tại tiệm có thể hơi mắc hơn các nhà cung cấp qua mạng, nhưng chủ nhân các tiệm hobby này có thể giúp bạn nhiều điều bổ ích. Các nhà cung cấp qua mạng bằng thư thì thường có nhiều chủng loại hàng cho bạn chọn lựa, nhưng nên nhớ đặt hàng một lần để tránh bớt chi phí gửi hàng nhiều lần.
Khi bạn quyết định tham dự vào việc chế tạo và bay mô hình, bạn phải sẵn sàng dành thì giờ và tiền bạc cho môn chơi. Bạn phải sẵn àng chịu đựng sự thât vọng và trở ngại. Chơi mô hình điều khiển có thể có nhiều trở ngại và thất vọng, nó cũng có thể dành cho bạn nhiều niềm vui và phần thưởng xứng đáng.
Hết.
Theo SaigonPilot
(Dịch từ tài liệu "Beginners Guide to R/C Flight" viết bởi Howard Sullivan)
khoablack
__________________
|